Een paar dagen geleden werd je wakker en zag je auto eruit alsof je ermee door de woestijn had gereden. Overal lag een laagje bruin zand, zelfs als je kilometers verwijderd woont van het strand of zandvlaktes. Dat zand kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Sterker nog, het legde duizenden kilometers af voordat het op jouw auto terechtkwam.
Dat zand, bekend als Saharastof of Saharazand, komt rechtstreeks uit de Sahara-woestijn in Noord-Afrika. Jaarlijks trekken er meerdere grote stofwolken vanuit dit enorme woestijngebied richting Europa, waaronder dus ook Nederland.
Maar hoe kan zand uit Afrika helemaal hier terechtkomen? De sleutel ligt bij een bijzonder weersfenomeen, waarin sterke winden en luchtstromingen samenkomen. Vooral in het voorjaar en de herfst komt dit vaker voor.
Zo reist het zand richting Europa
Het Saharazand wordt opgepikt door krachtige winden die ontstaan bij grote temperatuurverschillen. Warme lucht stijgt op in de woestijn en neemt hierbij stof- en zanddeeltjes mee. Deze deeltjes kunnen vervolgens opstijgen tot grote hoogten van wel vijf tot zeven kilometer boven het aardoppervlak.
Eenmaal hoog in de lucht, kan dit zand door zuidelijke winden en sterke luchtstromingen duizenden kilometers ver worden meegevoerd. Vaak blijft het zand dagenlang zweven, waardoor het gemakkelijk vanuit Noord-Afrika over de Middellandse Zee richting West-Europa kan trekken.
Waarom valt het zand juist hier naar beneden?
Eenmaal aangekomen boven Europa, begint de lucht langzaam af te koelen en kan er regen ontstaan. Als het regent, worden de zandkorrels met de druppels mee naar beneden gesleept. Deze ‘zandregen’ veroorzaakt de dunne laag stof die je terugziet op auto’s, ramen en tuinmeubels.
Dat gebeurde precies afgelopen week in Nederland. Een luchtmassa gevuld met Saharazand werd gevangen in een regenzone, waardoor de stofdeeltjes letterlijk uit de lucht vielen. Vandaar dus die opvallende bruine laag op jouw auto.
Is Saharazand schadelijk?
Gelukkig is het zand op zichzelf meestal onschadelijk voor mensen en dieren. Toch kan het soms lichte irritatie aan ogen en luchtwegen veroorzaken, vooral bij gevoelige personen. Voor je auto kan het zand echter wél schadelijk zijn. Door het schuren van de zandkorrels bij het schoonmaken, kunnen krassen ontstaan. Het advies is daarom om het zand eerst goed weg te spoelen met water voordat je gaat poetsen.
Positieve effecten van Saharastof
Naast wat ongemak brengt het Saharazand ook verrassende voordelen met zich mee. Wist je dat dit zand zelfs bijdraagt aan de vruchtbaarheid van onze bodem? De stofdeeltjes bevatten vaak mineralen zoals ijzer en fosfor. Wanneer ze op landbouwgrond terechtkomen, verbeteren ze daarmee de bodemkwaliteit en bevorderen ze plantengroei.
Sterker nog: zelfs het Amazonegebied profiteert jaarlijks van enorme hoeveelheden Saharazand. Dit zand reist helemaal over de Atlantische Oceaan naar Zuid-Amerika, waar het de voedingsbodem van het regenwoud verrijkt.
Saharazand als indicator voor klimaatverandering
Wetenschappers zien het fenomeen van Saharastof bovendien als een waardevolle indicator voor veranderingen in het klimaat. Toenemende periodes van droogte en hitte zorgen ervoor dat steeds meer zand en stof de atmosfeer in worden geblazen. Dit betekent dat zandwolken vaker kunnen voorkomen en intensiever kunnen worden, ook hier in Nederland.
Onderzoek naar deze gebeurtenissen kan ons daarom helpen beter te begrijpen hoe klimaatverandering het weer wereldwijd beïnvloedt.
Bereid je voor op vaker Saharazand
Hoewel het Saharazand voor sommigen misschien vooral irritatie veroorzaakt, is het een boeiend fenomeen dat ons eraan herinnert hoe verbonden onze wereld eigenlijk is. Wat duizenden kilometers verderop gebeurt, heeft direct effect op het weer en de omstandigheden hier bij ons.
Het advies blijft dan ook: laat je niet verrassen door de volgende Saharazand-wolk, en houd het weerbericht goed in de gaten!
Heb jij onlangs last gehad van Saharazand op je auto of tuinmeubels? Laat het ons weten in de reacties op Facebook.
