Wat valt onder ‘niet fysieke bedreiging’?
Dennis Martinsson, assistent-professor Zweeds strafrecht aan de Linnaeus Universiteit, legt uit dat onder de aanklacht ‘(niet fysieke) bedreiging’ diverse handelingen vallen. “In het extreemste geval gaat het om een bedreiging met een wapen zoals een mes of geweer, in combinatie met een verbale doodsbedreiging. Maar ook non-verbale dreigingen kunnen als crimineel gedrag worden gezien.” Het bewijzen van zulke dreigingen blijkt echter lastig. “Zaken met uitsluitend non-verbale bedreigingen komen zelden voor de rechter. Een verbale dreiging naast een dreigend gebaar maakt de zaak sterker, maar zonder dit bewijs is vervolging onwaarschijnlijk.”
De bewijslast en het onderzoek
Vrijdagmiddag verscheen de Zweedse politie bij de organisatie van het festival om gesprekken te voeren en bewijsmateriaal te verzamelen. Kort daarna werd de zaak doorgegeven aan de openbaar aanklager. Martinsson benadrukt dat dit niet per se betekent dat er voldoende bewijs is tegen Joost. “De drempel voor het openen van een vooronderzoek is in Zweden laag. Het woord van de cameravrouw tegen dat van Joost is al voldoende. Video-opnames kunnen de zaak ondersteunen, maar ook verzachtende omstandigheden aandragen voor Joost, zoals het feit dat hij aangaf niet gefilmd te willen worden.”
Privacywetten in Zweden
In Nederland gelden strenge AVG-wetten voor het filmen zonder toestemming. In Zweden is de privacywetgeving minder strikt. “Het is niet verboden om iemand te filmen, zelfs als die persoon aangeeft dit niet te willen. Bij een media-evenement zoals dit heeft de EBU waarschijnlijk eigen bepalingen,” aldus Martinsson. Toch kan Joost’s verzoek om niet gefilmd te worden als een verzachtende omstandigheid gelden. “Als zijn gebaar voortkwam uit frustratie door respectloos gedrag van de cameravrouw, kan dit in zijn voordeel werken.”
Reactie van de politie en de mogelijke gevolgen
De Zweedse politie liet weten dat hun deel van het onderzoek is afgesloten. Het kan weken duren voordat er meer duidelijkheid komt over een eventuele vervolging. “De openbaar aanklager bepaalt nu of er genoeg bewijs is om de zaak voor de rechter te brengen. Extra bewijs kan nodig zijn, maar de media-aandacht kan het proces versnellen,” zegt Martinsson. “Als de aanklager besluit de zaak niet voor de rechter te brengen, is het voor iedereen beter dat er snel duidelijkheid komt.”
Vrij reizen ondanks onderzoek
Ondanks het onderzoek mocht Joost niet met de Nederlandse delegatie terugkeren naar Nederland. Zijn reisplannen zijn onbekend, maar hij mag wel vrij reizen. “Er is geen sprake van een fysieke bedreiging. Binnen de Europese Unie is het eenvoudig om de Nederlandse politie in te schakelen voor verdere vragen,” verklaart Martinsson.
Kans op een gevangenisstraf?
Volgens Martinsson hoeft Joost niet te vrezen voor een gevangenisstraf bij een veroordeling. “Een boete is waarschijnlijker en deze hangt af van je inkomen in Zweden. Zelfs met een verbaal dreigement naast het dreigende gebaar zal hij waarschijnlijk maximaal een boete krijgen,” zegt de strafrechtexpert. “De kans op een aanklacht is echter klein door de hoge bewijslast.”
EBU-beslissing versus Zweedse wet
Joost’s uitsluiting van het Eurovisie Songfestival is een beslissing van de EBU en heeft niets te maken met de Zweedse wet. “De EBU beroept zich op hun gedragscode, waarin Joost zich niet aan de regels zou hebben gehouden,” aldus Martinsson.
Wat denk jij over deze situatie? Laat het ons weten door een reactie op Facebook achter te laten!
