Je merkt het meteen als je social media opent. Het is onrustig. Het Sinterklaasjournaal, normaal de veilige plek waar spanning en magie samenkomen, heeft dit jaar iets losgemaakt wat je niet vaak ziet. Niet alleen kinderen volgen elke aflevering op de voet, ook ouders kijken mee. En precies daar gaat het nu schuren. De serie toont opeens iets wat voor veel gezinnen voelt als een harde klap in het hart van het kinderfeest.
Een verhaallijn die alles op z’n kop zetIn de nieuwste afleveringen zie je hoe de schoentjes niet meer door Sint en pieten gevuld lijken te worden. In plaats daarvan schuift het programma de verantwoordelijkheid richting ouders en verzorgers. Dat gebeurt niet subtiel. Je ziet een moeder met tassen vol cadeaus uit haar auto komen. Je ziet haar eerst om zich heen kijken. Het voelt alsof je naar een soort ontmaskering kijkt. En dat is precies wat veel kijkers zo boos maakt.
Wat het nog erger maakt, is dat Hoofdpiet dit niet alleen laat zien. Hij zegt het ook hardop. “Voor de broodnodige pakjes kunnen de ouders, of de andere opvoeders, ook zélf even naar de speelgoedwinkel. En als ik een tip mag geven: laat ze daar meteen even inpakken, dat scheelt een hoop gedoe.” Dat is voor veel mensen geen knipoog meer. Het voelt als een rechtstreekse uitleg. En duizenden kinderen luisteren mee.
BN’ers reageren alsof er iets kapot gaatDe kritiek komt niet alleen van boze kijkers. Bekende Nederlanders laten zich ook luid horen. Monique Smit is er klaar mee. Ze vraagt op Instagram: “Moet dit nou echt?” Ze vertelt ook dat er bij haar thuis niet meer gekeken wordt. Ze schrijft dat ze blij is met wat er lokaal wordt georganiseerd. Volgens haar blijft het daardoor nog wel magisch. Je proeft haar frustratie. Alsof ze een stukje kindertijd wil beschermen.
Douwe Bob gooit het nog directer op tafel. Hij reageert fel via Instagram. “Yo fuck dit hee. Dit is echt lelijk man… Ik word hier echt een beetje boos van.” Hij klinkt niet alleen teleurgesteld. Hij klinkt geraakt. Alsof dit voor hem verder gaat dan televisie.
Tina Nijkamp wordt ook gevraagd naar haar mening. Zij ziet het breder, maar erkent het risico. Ze zegt dat het programma juist helpt om het kinderfeest levend te houden. Ze noemt de verhaallijn wel spannend. Tegelijk waarschuwt ze dat dit soort keuzes gevaarlijk kunnen uitpakken. Vooral omdat je als kijker gewend bent aan een zachte opbouw. Niet aan een harde onthulling.
De onthulling gaat door, aflevering na afleveringEn het blijft niet bij één moment. Hoofdpiet gaat verder met uitleggen. Hij noemt zelfs plekken waar pakjes verstopt kunnen worden. “Eenmaal thuisgekomen moet je erop letten dat niemand hoort dat je binnenkomt. (…) Vervolgens is het belangrijk dat niemand de pakjes te vroeg vindt. En daarom moeten ze goed worden verstopt, bijvoorbeeld boven, op de ouderslaapkamer.” Terwijl je dit hoort, zie je de cadeaus ook echt verdwijnen. Voor kinderen kan dat voelen als een versnelde les in volwassen worden. Voor ouders voelt het alsof je geen keuze meer hebt. Het geheim wordt simpelweg opgediend.
Daarna komt de volgende scène. Je ziet een vader die met een smoesje wegloopt. Niet veel later bonst hij op de deur. Hij strooit pepernoten. Dan zegt Hoofdpiet: “Hij gaat helemaal niet weg, hij doet alsof.” Het lijkt een grap. Voor volwassenen is het misschien satire. Maar voor kinderen is het het moment waarop je fantasie een scheur krijgt.
Waarom dit zo hard binnenkomtJe kunt je voorstellen waarom dit zo gevoelig ligt. Het Sinterklaasjournaal was altijd de brug tussen geloof en spel. Kinderen mochten dromen. Ouders mochten helpen zonder dat het expliciet werd. Nu zie je die grens verdwijnen. Veel mensen voelen dat als verlies. Niet omdat je de waarheid niet kent. Maar omdat je de magie samen bewaakt. Je houdt het kinderfeest juist zo lang mooi door het stil te laten bestaan.
Ook speelt mee dat elk gezin anders met Sinterklaasjournaal omgaat. Sommige ouders gebruiken het als leidraad. Andere gezinnen kijken het als extra spanning. In alle gevallen was het veilige afspraak. De serie bleef binnen de wereld van Sint. Als die wereld ineens jouw wereld wordt, voelt dat alsof je kind te vroeg wordt teruggetrokken.
De discussie raakt iets grotersWat je nu ziet, gaat uiteindelijk niet alleen over een tv programma. Het gaat over vertrouwen. Over hoe je als samenleving samen een kinderfeest draagt. Het raakt ook aan de angst dat dit soort onthullingen een domino effect veroorzaken. Je ziet nu al ouders die zeggen dat ze de afleveringen vermijden. Of dat ze stukken doorspoelen.
Toch is er ook een andere kant. Sommige mensen vinden het eerlijk. Ze zeggen dat kinderen toch ooit ontdekken hoe het zit. Anderen zien het als moderne humor. Maar de vraag blijft of dit moment het juiste moment was. Zeker in een tijd waarin het kinderfeest al onder druk voelt. Juist daarom is de boosheid zo groot. Niet omdat mensen bang zijn voor waarheid. Maar omdat ze bang zijn voor het einde van verwondering.
Eindgevoel bij kijkersJe houdt als kijker één gevoel over. Dit jaar is de serie niet alleen een verhaal. Het is een test geworden. Een test van hoeveel magie je nog kunt laten bestaan. En hoeveel je ineens kwijt kunt raken door één te duidelijke scène. Of dit slim was, zul je pas zien aan het einde van het seizoen. Maar dat één ding nu al zeker is, merk je overal. Het Sinterklaasjournaal heeft iets geraakt dat niet zomaar weer stil wordt.
